Bobath therapie

Uw pediater of huisarts heeft bobath therapie voorgesteld om uw kind te helpen bepaalde moeilijkheden in zijn of haar (psycho-)motorische ontwikkeling te overwinnen.

Bobath- therapeuten werken met kinderen met zeer uiteenlopende problemen, van een iets vertraagde motorische ontwikkeling, een dysharmonisch motorisch profiel (zoals asymmetrisch ontwikkeling, langdurig billenschuiven, moeite met het nemen van bewegingsovergangen, vertraagde ontwikkeling t.g.v. prematuriteit...) tot het geconfronteerd worden met een diagnose van Cerebral Palsy (ook CP, cerebrale parese of hersenbeschadiging genoemd).

Een vertraging in de psychomotorische ontwikkeling doet een alarmbel rinkelen bij ouders en professionelen, maar dit is niet noodzakelijk een signaal van hersenverlamming. Een psychomotorische retardatie kan vele andere oorzaken hebben dan CP. Voor meer info betreffende CP kunnen jullie terecht op de Bobath-site.

De therapeutische ondersteuning en het Bobath-concept

1. Korte geschiedenis van het Bobathconcept:

Sedert 1943 hebben Dr. Karel Bobath en zijn echtgenote Bertha Bobath de problematiek van de kinderen met CP op een, op dat ogenblik totaal nieuwe manier, aangepakt. De behandeling baseerde zich op het feit dat spasticiteit (een vorm van stijfheid in de bewegingen) of de verhoogde tonus, geen onomkeerbaar fenomeen was, maar modificeerbaar. Dit concept bracht hen ertoe het belang in te zien van vroegtijdige opsporing, behandeling en begeleiding van de ouders. Sedert 1951 hebben ze therapeuten uit verschillende landen opgeleid. Aansluitend werden therapeuten opgeleid om de methodiek op hun beurt te onderrichten. Sedert het overlijden in 1991 van K. en B. Bobath, gaan andere therapeuten voort op de door hen ingeslagen weg, actualiseren de praktijk, het onderzoek en de kennis. Zo, verrijkt door externe nieuwe benaderingen, en nieuwe technologische hulpmiddelen, is deze methode algemeen verspreid en erkend in vele landen, waar ze beschouwd wordt als een therapeutische voorloper. De ABBV (Association Belge Bobath – Belgische Bobath Vereniging) waar onze therapeuten zijn opgeleid, maakt deel uit van de Europese Bobath-vereniging. Vanuit deze organisatie zijn wij allen opgeleid tot Bobath-therapeuten.

2 . Doelstellingen van de Bobath-therapie:

In eerste instantie streeft men ernaar de tonus (spierspanning) te normaliseren om een beter posturaal mechanisme uit te lokken (dit is de manier waarop wij ons handhaven en controleren tegen de zwaartekracht). Hierdoor krijgt het kind een andere sensorimotorische ervaring en leert kwalitatief betere en gevarieerdere bewegingspatronen kennen. Door het herhalen van deze ervaring, ontwikkelt het kind een betere controle over zijn houdingen en bewegingen en kan op deze manier meer functioneel worden in zijn omgeving. Eén van de basisprincipes van NDT steunt op de plasticiteit van het zenuwstelsel en wijst op het belang van de vroegtijdige behandeling. Dit wil niet zeggen dat behandeling op latere leeftijd niet zinvol is.

Concreet worden behandelingstechnieken gebruikt om tonus te normaliseren:  beweging, gewichtstransfer, positionering. De zwaartekracht en het lichaamsgewicht, stimulatie door druk en tapping worden ook gebruik om tonus te veranderen. Facilitatie wordt gebruikt om meer normale bewegingspatronen uit te lokken.

Omdat alle kinderen met CP of vertraagde of “andere” motorische ontwikkeling verschillend zijn, zijn hun therapeutische noden ook specifiek en individueel. Voor elk kind moet de therapeut precies de mogelijkheden en sensori-motorische moeilijkheden vaststellen, en daarenboven de manier waarop het zijn houdingen en bewegingen organiseert, en de kwaliteit ervan. Op basis van deze continue evaluatie gaat de therapeut voortdurend de therapie bijsturen. 

Bij de behandeling van jonge kinderen, moeten we ook al anticiperen op de toekomst : we schatten zo vroeg mogelijk alle bewegingen en houdingen in, die ook in de toekomst belangrijk zullen zijn in het ontwikkelen van orthopedische problemen. We werken long-term : bij jonge kinderen zullen we bepaalde bewegingen sturen, om te vermijden dat deze bewegingen in de toekomst orthopedische afwijkingen (zoals gewrichtsmisvorming, spierverkorting...) zullen veroorzaken. We behandelen dus “in lange-termijn perspectief”.

Belangrijk is ook dat de doelstellingen van de behandeling gekaderd worden in de eigen leefwereld van het kind : naast het werken aan de motoriek, de leidraad bij de Bobath-therapie bij een baby, zal de manier van aankleden, verversen, voeden, centraal staan. In de kleuterklas is er aandacht voor de juiste zithouding in de klas, zoeken we naar aangepaste middelen om zich te verplaatsen en om optimaal te kunnen deelnemen aan de groepsactiviteiten. Later kan de aandacht verschuiven naar bvb. zelfstandig kunnen aankleden, schrijven, … . En op elke leeftijd moet er aandacht gaan naar de communicatie met en het welzijn van het kind. Daarom is de samenwerking met alle betrokkenen rond het kind (ouders, grootouders, verzorgers in de crèche, onthaalouder, kleuterjuf, individuele begeleider op school, thuisbegeleider, lagere school juf,...) zo belangrijk en hechten we ook veel belang aan overleg (mondeling, maar zeker ook in de praktijk !!).

3. De therapeutische opvolging vanuit onze KineKids-praktijk

We vertrekken vanuit individuele therapiesessies, tijdens dewelke het kind gestimuleerd wordt om nieuwe motorische vaardigheden te ontwikkelen. Meestal zijn er meerdere sessies per week. De precieze frequentie is afhankelijk van de noden en mogelijkheden van de betrokkenen, en kan in tijd variëren (we starten bij jonge kinderen meestal met sessies van een half uur, bij kinderen met CP kunnen deze later uitgebreid worden naar sessies van een uur).  Ze hebben bij voorkeur plaats in onze praktijk, in het bijzijn van de ouders (grootouders, verzorgers,...). Daarnaast kunnen we, op afgesproken tijdstippen, ook een behandeling plannen in de crèche, bij de onthaalouder, in de kleuterklas... zodat we ook daar de nodige praktische info kunnen doorgeven om het kind zoveel als mogelijk, in zijn totaliteit, te stimuleren. De ouders en andere dagelijkse verzorgers zijn evengoed bij het therapeutisch proces betrokken.

We geven als therapeuten advies over de beste wijze om het kind te dragen, te positioneren, te helpen bewegen in zijn dagelijkse activiteiten zoals eten, materiaal hanteren, een badje nemen, … . Dit is wat men “handling” noemt. Op deze manier streven we ernaar het kind maximaal dat wat het in de therapie verworven heeft, te gebruiken, en dit in zijn dagelijkse leven te integreren. Dit vergt wel enige inspanning, maar wordt meestal door ouders en andere verzorgende personen als positief ervaren, omdat ze merken dat ze zo het kind kunnen helpen.

Om te besluiten willen we ouders die op dit ogenblik ontdekken dat hun kind CP of een ander ontwikkelingsprobleem heeft, duidelijk maken dat jullie niet allen staan. Het pad van de therapie lijkt zwaar, dit valt niet te ontkennen. Maar vaak ontdekt men hier nieuwe bronnen van vriendschap en solidariteit. Positieve aspecten worden geleidelijk aan zichtbaar. Naast zijn voorzichtige motorische vooruitgang ontwikkelt het kind zijn eigen persoonlijkheid en charmes. Wordt het een grapjas ? Verlegen of joviaal ? Afstandelijk of gevoelig en warm ?

Wij zijn er als therapeuten ook om ouders en cliënten te informeren op verschillende vlakken, en julie bij te staan. Er bestaan ook begeleidingsdiensten voor informatie, psychologische steun, administratieve hulp, … We hebben een zicht op de verschillende instanties die jullie samen met jullie kind kunnen verder helpen. We werken al jarenlang op een positieve manier en met wederzijds overleg samen met de verschillende instanties zoals de verschillende thuisbegeleidingsdiensten, het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, revalidatiecentra voor kinderen, collega’s logo en ergo, CP-referentiecentra voor kinderen en volwassenen...